Pagina 1 van 1

Lymfoedeem en Wondroos

Geplaatst: 14-09-2011 13:27
door Liana
.
Een lymfoedeem is in tegenstelling tot een nieroedeem of hartoedeem een eiwitrijk oedeem. Dit eiwitrijke oedeem ontstaat als gevolg van een aandoening van het lymfvatenstelsel. Deze aandoening kan aangeboren zijn (te weinig of misvormde lymfvaten) of het gevolg zijn van een ingreep of een trauma (beschadiging van het lymfvatenstelsel of verwijdering van lymfeknopen).

Primair lymfoedeem
Een lymfoedeem als gevolg van een aangeboren afwijking van de lymfevaten of de lymfeknopen wordt een primair lymfoedeem genoemd. Er kan sprake zijn van te weinig lymfvaten, te smalle lymfvaten, te brede lymfvaten of van een aandoening aan de lymfeknopen. Het is niet gezegd dat een primair lymfoedeem al vanaf de geboorte zichtbaar moet zijn. Een deel wordt pas zichtbaar rond de pubertijd en een veel groter deel (90%) manifesteert zich pas veel later.

Bij een later optredend primair lymfoedeem is er meestal sprake van een uitlokker, iets wat het min of meer \slapende\ lymfoedeem activeert. De uitlokker kan eigenlijk van alles zijn: een ongeluk, overmatige inspanning, extreme warmte of kou, een wond, een ontsteking, een zwangerschap, een zonnebrand of zelfs een muggenbeet. Opvallend is dat dit oedeem vaak begint in de uiteinden, de handen of de voeten, en zich langzaam naar het centrum van het lichaam toe uitbreid.
De orthomoleculaire behandeling van primaire lymfoedemen staat nog in de kinderschoenen maar de resultaten tot nu toe zijn hoopvol.

Secundair lymfoedeem
Een secundair lymfoedeem wordt veroorzaakt door een ingreep of een trauma waarbij lymfvaten of lymfknopen beschadigd of verwijderd worden.

Wat het meest voorkomt zijn postoperatieve (als gevolg van een operatie) of postradiogene (als gevolg van bestralingen) beschadigingen. Wat in veel mindere mate voorkomt zijn posttraumatische (als gevolg van een breuk of een messteek bijv), postinfectieuze (als gevolg van wondroos of filariasis) of postinflammatoire (als gevolg van reuma of een huidaandoening) beschadigingen, tumoren of metastasen. Als gevolg van de beschadiging kan het lymfesysteem niet meer goed functioneren waardoor er vocht in de weefsels achterblijft.

Een secundair lymfoedeem kan weken tot jaren na een medische ingreep ontstaan. Opvallend is dat dit oedeem altijd begint op de plek waar men de ingreep heeft gedaan (bijvoorbeeld in de oksel regio) waarna het zich langzaam uitbreid naar de uiteinden (bijvoorbeeld de hand).
Herkenning
Een lymfoedeem is een eiwitrijk oedeem. Het indrukken van het oedeem kan pijnlijk zijn en is niet makkelijk. Een hart- of nieroedeem is veel makkelijker in te drukken, aangezien deze oedemen alleen uit water bestaan. Het lymfoedeem zal naarmate het langer bestaat ook steeds harder worden.

Indien de voedselvoorziening in orde is (uitsluiten hongeroedeem) en onderzoeken uitwijzen dat er geen sprake is van een nier- of hartaandoening, zal er bij een voorkomend oedeem naar alle waarschijnlijkheid sprake zijn van een lymfoedeem.

Stadia
Het voorstadium van een lymfoedeem kenmerkt zich door gevoelsstoornissen. Alsof er mieren onder de huid lopen, een doof gevoel, het gevoel alsof er een tennisbal of een boek onder de oksel geklemd zit of andere onverklaarbare gevoelssensaties.
Stadium I kenmerkt zich doordat het oedeem bij het omhoog leggen van het aangedane deel vanzelf weer verdwijnt. \s Ochtends is het oedeem spontaan verdwenen. Het oedeem is diep in te drukken.

Stadium II kenmerkt zich doordat het oedeem niet meer weggaat, ook niet tijdens het slapen. Er is sprake van verbindweefseling (hardere plekken onder de huid) en het oedeem laat zich slecht indrukken.

Stadium III kenmerkt zich door elefantiasis (extreem dikke armen of benen), extreme fibrotisering (verbindweefseling), vermeerdering van vetweefsel en huidveranderingen (goedaardige huidtumoren, extreme verhoorning, grote huidvouwen, cysten en fistels).

Componenten die een rol spelen
Als er eenmaal sprake is van een lymfoedeem zijn er een aantal componenten die bijdragen aan de verdere ontwikkeling ervan.

Afstand - normaal gesproken is de afstand tussen lichaamscellen en bloedvaten vrij klein. Deze ruimte wordt ingenomen door intracellulair (tussen de cellen in) vocht. Door een oedeem wordt de afstand tussen de bloedvaten en de cellen groter. Stel je voor: de intracellulaire \sloot\ heeft langzaamaan de afmeting van een meer gekregen. Reden waarom afvalstoffen en voedingsstoffen een steeds grotere afstand moeten overbruggen en dat kost tijd. Het weefsel aan de overkant van het \meer\ gaat langzaamaan vervuilen en krijgt steeds minder voedingsstoffen.

Beweging - zorgt ervoor dat de spieren gebruikt worden. Contractie van spieren heeft een directe invloed op de voortstuwing van de lymfstroom en helpt bij de afvoer van het overtollige vocht. In tegenstelling tot de bloedstroom (die heeft het hart als voortstuwende pomp) moet de lymfestroom het voor een groot deel hebben van de spierpomp. Veel rustige spierbewegingen zorgen voor een grotere afvoer van lymfevocht. Het gevaar schuilt erin dat men door een bestaand oedeem echter steeds meer geneigd is om minder te gaan bewegen, wat een negatief effect heeft op het oedeem.

Gewicht - het gewicht is mede bepalend voor de druk op de vaten. Een hoog lichaamsgewicht drukt niet alleen meer op de bloedvaten maar ook op de lymfevaten. Uiteindelijk moet al het vocht uit de benen (bloed en lymfe) tegen de zwaartekracht én tegen de druk van het lichaam in omhoog gebracht worden. Bij een hoger lichaamsgewicht zie je een extra belasting van de vaten. Bij de bloedvaten is dit vaak zichtbaar in de vorm van spataderen, de kleppen begeven het en er ontstaan uitstulpingen. Op de lymfevaten heeft deze druk dezelfde uitwerking: de kleppen kunnen de druk niet meer aan en bezwijken. De afvoer naar boven functioneert niet meer optimaal. Een hoog lichaamsgewicht vormt een extra belasting en kan het lymfeoedeem verergeren. Het gevaar hier ligt in het feit dat men door het oedeem minder beweegt dan voorheen maar toch dezelfde hoeveelheid voedsel eet waardoor het gewicht stiekem toeneemt.

Fibrose - het hoge eiwitgehalte in het weefselvocht is voor het lichaam niet optimaal. Zo zal het lichaam ook alles proberen om deze eiwitten af te voeren (een verhoging van de lymfevloed - activering van het systeem); af te breken (laten opeten door witte bloedlichaampjes) of om te zetten. Als afvoeren niet voldoende slaagt en het aanbod te groot is om af te breken zet het lichaam (macrofagen) de eiwitten in het oedeem om in bindweefsel of fibrose. Het eiwit is onschadelijk gemaakt maar de fibrose werkt als een soort dammetje. De doorstroming, de afvoer van lymfe wordt hierdoor nog meer belemmerd. Fibrosevorming wordt gezien als een complicerende factor en heeft een nadelig effect op het oedeem.
Ziektekiemen - het hoge eiwitgehalte in het oedeem is een \walhalla\ voor ziektekiemen en schimmels. Normaal gesproken worden deze \vijanden\ door het lichaam tijdig onschadelijk gemaakt. Wat de zaak bij een oedeem echter verergerd is de aanvoer die veel langer duurt dan normaal (zie boven). Ook de afvoer is gestagneerd (door de afstand en de beschadiging) waardoor er veel afvalstoffen en ziektekiemen blijven liggen. De eiwitten in het lymfevocht vormen bovendien een uitstekende voedingsbodem zodat de vermeerdering van ziektekiemen en schimmels erg snel gaat. Stel je voor: het lichaam wordt serieus aangevallen maar beschikt over onvoldoende middelen om de manschappen op de plaats van het slagveld te krijgen. De vijand rukt op en beschadigd het lichaam nog verder. Wondjes, ontstekingen of beschadigingen van de huid (muggebeten - kloven - injecties - verbrandingen etc.) maken dat het oedeemgebied in een steeds slechtere conditie komt te verkeren.

Behandeling
Een lymfoedeem dient altijd op de juiste wijze behandeld te worden. Een onbehandeld lymfoedeem zal uiteindelijk in het derde stadium terechtkomen (elefantiasis, fibrosclerose, huidveranderingen). Vanzelf komt de ontwikkeling (lees: verslechtering) niet tot stilstand.
Een wetenschappelijk aangetoonde werkzame therapie voor de behandeling van lymfoedeem is manuele lymfedrainage in combinatie met een bandage of goed passende steunkousen én beweging. Evenwijs geeft regelmatig manuele lymfedrainage cursussen. Deze cursussen zijn ook zonder vooropleiding te volgen.

Manuele lymfedrainage kan worden ingezet om het bestaande oedeem te verminderen en is niet te vergelijken met de meest gangbare massagevormen. Manuele lymfedrainage is ontwikkeld om de lymfevloed die zich nét onder de huid bevind te stimuleren. Iets te veel druk en de lymfevloed wordt gestagneerd in plaats van gestimuleerd omdat de lymfvaten dan in een spasme terecht komen. Zo doet een flinke (sport) massage op het aangedane deel het lymfoedeem meer kwaad dan goed. Er zijn in Nederland steeds meer (fysio)therapeuten die manuele lymfedrainage toepassen. In Oostenrijk is een speciale kliniek voor de behandeling van lymfoedemen. Zelfs patiënten uit Amerika gaan hier naar toe voor een behandeling.

Goed passende steunkousen (vlak-gebreid) of bandages kunnen het door de lymfedrainage bereikte resultaat conserveren. Beweging zorgt ervoor dat de spierpomp helpt bij de afvoer van lymfevocht. Genoemde combinatie (lymfedrainage, steunkousen én beweging) kan een lymfoedeem onder controle houden.

De orthomoleculaire behandeling van primaire lymfoedemen staat nog in de kinderschoenen maar de resultaten tot nu toe zijn hoopvol.

Preventie
Om een verslechtering van een lymfoedeem te voorkomen is een goede huidverzorging essentieel. Voorkom beschadigingen van de huid, injecteer nooit in een aangedaan lichaamsdeel. Laat nooit de bloeddruk opnemen op de aangedane zijde. Voorkom verbrandingen van de huid (ook zonnebrand is een verbranding). Probeer ook insectensteken (muggen zijn berucht!) te voorkomen.
Knellende kleding (kniekousen, strakke broeken, bh-bandjes) of sieraden belemmeren de afvoer van lymfevocht en zijn bij een lymfoedeem absoluut af te raden.

Belangrijk: wanneer na een operatie waarbij lymfbanen en/of knopen verwijderd zijn, geen sprake is van een oedeem kunnen wonden, verbrandingen, muggenbeten, knellende kledingstukken, het opnemen van de bloeddruk of het afnemen van bloed aan de geopereerde zijde de uitlokkende factor zijn voor een lymfoedeem. Het oedeem kan dan (ook jaren later) alsnog ontstaan!

Rustige beweging (bijvoorbeeld Nordic Walking) is zeer belangrijk. Overmatige beweging of extreme belasting (denk aan een sportwedstrijd of prestatie sporten) kan een lymfoedeem uitlokken (zie boven bij primair lymfoedeem) of verergeren.

Let op het gewicht. Gebruik minder natriumhoudende (keukenzout) en meer kalium- en magnesium houdende producten (groente en fruit). Gebruik meer vis (omega 3 vetten) en minder vlees. Vermijdt geharde vetten en transvetten (bewerkte levensmiddelen, margarine, kant en klaar spullen). Vervang zonnebloemolie (linolzuur) door olijfolie (omega 9).

Belangrijk
Het inzetten van een diuretica (plastabletten) bij een lymfoedeem is absoluut af te raden. Dit, omdat een diuretica alleen maar gericht is op het verwijderen van water. Bij een lymfoedeem is water echter niet het probleem maar de te hoge concentratie van eiwitten in het intra-cellulaire vocht. Het gebruik van een diuretica zal een lymfoedeem juist doen verergeren.


PDF

http://www.gezondheid.nl/medische-dossi ... eThiel.pdf


.


Afbeelding


Geplaatst: 15-09-2011 11:00
door Famke
.

Preventie

"Voorkomen is oneindig veel beter en gemakkelijker dan genezen"






Dit mag u wel doen met lymfoedeem





Dit mag u niet doen met lymfoedeem


Het voorkomen van lymfoedeem aan de arm: Dit is van belang voor mensen die bestraling of operatie aan de okselklieren hebben ondergaan of zullen ondergaan.





Geen bloed laten prikken of infuus laten inbrengen aan de risico zijde



Geen bloeddruk laten meten aan de risico zijde



Niet pulken aan velletjes of nagels



Voorkom alle soorten wondjes in de tuin; bij de afwas, bij hobbywerkzaamheden (handschoenen dragen)




Geen aanhoudend zware bewegingen van de armen tegen weerstand in: zware tassen dragen, verwoed poetsen, stofzuigen of wrijven, etc.




Bij iedere verandering van de huid (warme plek, pijnlijke plek, rode plek) advies vragen




Voorkom extreme kou, voorkom extreme warmte





De functie van nek en schoudergordel draagt bij aan een goede afvoer van lymfe uit de arm



Het voorkomen van lymfoedeem aan de benen:




Loop niet op blote voeten





Pulk niet aan velletjes of nagels





Geen aanhoudend zware bewegingen tegen weerstand in (lang, zwaar fietsen; lange zware wandeltochten)





Bij vliegreizen therapeutisch elastische kous aan





Geen extreme warmte of extreme koude



Dagelijkse voetinspectie met spiegel of eventueel door partner





Voorkom wondjes door insecten of doornen in de tuin of bij zwemmen in buitenwater





Bij elke huidverandering (warm, rood, pijnlijk) is een bezoek aan de dokter op z\n plaats





Controleer schoenen op oneffenheden in de zool die drukpunten kunnen geven





Nieuwe schoenen gedurende een aantal dagen \s ochtends korte tijd inlopen. \s Avonds zijn uw voeten altijd dikker dan \s ochtends





Iedere dag schone sokken aan





Iedere dag van schoenen verwisselen (het andere paar kan dan \drogen\)


Bij het voorkomen van lymfoedeem aan armen of benen is een goede huidverzorging van groot belang. U kunt hiervoor gebruik maken van een aantal goede huidverzorgende cremes.

Bron:
Lymfoedeem Werkgroep Drachten