Zeg het met bloemen
Dat riepen de advertenties en bloemenverkopers ons jaren geleden al toe.
Zoals een bos rozen om te zeggen hoeveel je van iemand houdt.
In een artikel stond geschreven
Als je bijvoorbeeld verlegen bent
en je durft je liefde niet openlijk te verklaren,
kun je je geliefde een boeket viooltjes schenken om je gevoelens te uiten.” .
En: En: “als er voor de man niets anders bestaat dan zijn geliefde,
dan schenkt hij haar margrieten.
En degene die vergaat van brandende passie,
uit dat met rode rozen.”
Maar je kunt nog veel meer zeggen met bloemen.
Want ook in de kunst en met name in de Middeleeuwen,
worden bloemen symbolisch gebruikt om een bepaalde geestelijke betekenis over te brengen.
Je kunt met een bos van deze bloemen de hele Bijbelse boodschap doorgeven.
Kijk maar
We beginnen met.. de distel.
We horen voor het eerst van doorns en distels na de zondeval.
Toen Adam en Eva van de boom van kennis van goed en kwaad hadden gegeten zei God:
“Vervloekt is de akker om wat jij hebt gedaan,
zwoegen zul je om er van te eten, je leven lang.
Dorens en distels zuller er groeien, toch moet je van zijn gewassen leven.”
De distel herinnert de mens aan zijn zonden.
De distel wordt ook afgebeeld in voorstellingen van het lijden van Christus,
die onze zonden droeg.
Als heiligen worden afgebeeld met een distel
dan is het daar een martelaars- of lijdenssymbool.
Een legende vertelt:
“Na de verdrijving van Adam en Eva uit het paradijs werd het koud
op aarde en sneeuwde het constant.
Niets was er meer te zien van de bloemen en bomen
waar ze zoveel van hadden gehouden.
Eva was door verdriet zo in zichzelf teruggetrokken
dat ze niet hoorde dat er een engel naast haar liep.
De engel pakte een sneeuwvlok en zei: “Eva open je ogen, kijk!”
Hij blies op de sneeuwvlok en heel langzaam veranderde
die in een klein wit bloempje omgeven door zachtgroene blaadjes
met diep verscholen goudgele meeldraden.
De engel fluisterde:
“Eva dit bloempje wil een teken van hoop zijn,
voor jou en voor alle andere mensen.
Het is een teken dat het lente wordt.
Het zachte groen staat voor de hoop die altijd blijft leven.
De vorm van het bloemetje, een klokje, luidt als het ware de winter uit.
Het goudgeel, diep in het hart verscholen,
herinnert aan de zon die sterk is en zijn licht laat schijnen over allen.
De engel zag dat het gezicht van Eva opklaarde en verdween.
En overal waar de toppen van haar vleugels de sneeuw beroerd hadden,
verschenen sneeuwklokjes.
Hier ziet u een roos met doornen maar volgens een oude legende
had de roos voor de zondeval van de mens geen doornen.
De maagd Maria wordt vaak vergeleken met “een roos zonder doornen’
omdat ze niet zoals alle andere mensen belast zou zijn met de erfzonde..
MariaÂ’s kroon bestaat uit witte en rode bloemen,
die resp. haar vreugden en haar smarten symboliseren.
Het vogeltje op Jezus arm is een puttertje dat distels en doornen eet.
Het is een symbool van het lijden van Christus.
De kleine Johannes de Doper reikt de Maagd Maria een lelietje van dalen aan,
een symbool van haar zuiverheid en maagdelijkheid.
Ook de lelie is een veel voorkomende bloem
en is het symbool van onschuld en zuiverheid
vooral bij afbeeldingen van Maria.
Een bepaalde soort lelie kreeg daarom de naam madonnalelie.
De naam dankt deze lelie aan zijn grote trompetvormige bloemen
met een intens witte kleur, die staat voor zuiverheid,
maagdelijkheid en onschuld.
De aartsengel Gabriël,
die de geboorte van Jezus aankondigde aan Maria,
wordt ook vaak afgebeeld met een lelie.
Ook Jozef wordt soms afgebeeld met een lelie.
Dat heeft te maken met de uitverkiezing van Jozef als man voor Maria.
Toen Maria 12 jaar werd, besloten de priesters dat het tijd werd
om voor Maria een echtgenoot te kiezen.
Er werden 12 vrome mannen van de stam Juda opgeroepen,
die met hun staven naar de tempel moesten komen.
De eigenaar van de staf waar iets wonderbaarlijks mee zou gebeuren,
zou MariaÂ’s man worden.
Als Jozef als laatste zijn staf terug krijgt, gebeurt er iets bijzonders.
De staf van Jozef begint te bloeien en dit was het teken dat Jozef voorbestemd
was om MariaÂ’s echtgenoot te worden.
Als Jezus volwassen is, trekt hij het land door
en vertelt de mensen over Gods Koninkrijk en Zijn liefde
en zorg voor de mensen.
Als voorbeeld gebruikt Jezus de lelie.
Hij zegt: “En wat maken jullie je zorgen over kleding?
Kijk eens naar de lelies, hoe ze groeien in het veld.
Ze werken niet en weven niet.
Ik zeg jullie: zelfs
Salomo ging in al zijn luister niet gekleed als een van hen.”
Als God het groen dat vandaag nog op het veld staat
en morgen in de oven gegooid wordt al met zoveel zorg kleedt,
met hoeveel zorg zal Hij jullie dan niet kleden? (Matt. 6:28,29)
Jezus gebruikt de lelie hier dus als een voorbeeld
van eenvoud en Godsvertrouwen.
Hulst had vroeger in de volksmond de naam steekpalm.
Een legende uit Zwitserland vertelt ons daar meer over.
De palmen waarmee Jezus bij zijn intocht in Jeruzaloem
op palmzondag werd toegejuicht,
zouden van schrik doornen hebben gekregen
toen ze de Joden hoorden roepen: “Kruisigt Hem”.
Op deze manier kwam de hulst aan zijn naam steekpalm
Twee dagen na de intocht in Jeruzalem gebruikten Jezus en de discipelen
de maaltijd bij Simon de melaatse.
En terwijl Jezus aanlag aan de maaltijd kwam er een vrouw naar hem toe
met een albasten kruik vol kostbare mirre en goot deze over zijn hoofd.
De leerlingen ergerden zich hierover.
De olie had immers duur verkocht kunnen worden,
en dan hadden ze het geld aan de armen kunnen geven!
Mirre, ook een van de geschenken van de drie koningen,
werd onder meer gebruikt om het lichaam van overledenen te balsemen.
Deze zalving wijst dus al naar Jezus dood
“Na de maaltijd ging Judas Iskarioth,
een van de twaalf discipelen, naar de hogepriesters en zei:
“Wat krijg ik van u als ik Jezus aan u uitlever?”
Ze betaalden hem dertig zilverstukken.
Vanaf dat moment zocht Judas een gunstige gelegenheid
om Jezus uit te leveren.
De judaspenning is het symbool voor verraad.
In gedroogde vorm lijken de vliezen waaraan de zaadjes zitten
op zilver- lingen, het geld dat Judas kreeg als loon voor zijn verraad.
De nacht voor de kruisiging bad Jezus op de Olijfberg en hij zei:
“Vader als u het wilt, neem dan deze beker van Mij weg.
Maar laat niet wat ik wil, maar wat U wilt gebeuren.
Uit de hemel verscheen een engel om hem kracht te geven.
Hij werd overvallen door doodsangst, maar bleef bidden;
zijn zweet viel in grote druppels op de grond”.
Een legende verhaalt
dat in de nacht voor zijn kruisiging Jezus in de Hof van Olijven bad
te midden van witte tulpen.
Toen de ochtend aanbrak waren deze tulpen rood geworden.
Misschien dat daarom de tulp ook het symbool is van het gebed.
De bloembladen staan open en zijn gericht naar de hemel evenals het gebed.
De christusdoorn staat symbool voor het lijden van Christus.
De dorens herinneren aan de doornenkroon,
die Jezus voor Zijn kruisiging op het hoofd werd gezet.
De doorn is het zinnebeeld van de zonde die de mens heeft veroorzaakt
en van de daaruit vloeiende gevolgen (Gen 3:10 )
Christus die de mens verloste door zijn lijden droeg daarom
een kroon van doornen.
De klaproos staat symbool voor het bloed van Jezus
en de kortstondigheid van het leven.
Omdat slagvelden vaak bloeiende velden klaprozen werden,
vermoedde men dat de bloem ontsprong uit vergoten bloed.
Maar de echte reden is dat de klaproos geploegde grond nodig nodig
heeft om te groeien.
De Passiebloem symboliseert het lijden.
De stampers lijken op de nagels en de vijf meeldraden
op de hamers zoals die bij de kruisiging van Jezus gebruikt werden.
De bloemkroon heeft gelijkenis met de doornkroon.
De vijf hamers wijzen bovendien door het getal op de vijf wonden van Jezus.
De Iris, is het symbool van de Drieëenheid en het verdriet van Maria.
De Drieëenheid wordt verbeeld door drie bloembladeren
die naar benenden naar de aarde zijn gericht
en drie die naar boven naar de hemel zijn gericht.
De bladeren van de iris zijn zwaardvormig.
Deze vorm herinnert aan het zwaard,
dat symbolisch het hart van Maria doorstak
Bij de opdracht in de Tempel (Luc.2:34,35) sprak Simeon tegen Maria:
“Weet wel dat velen in Israël door Hem ten val zullen komen of juist zullen opstaan.
Hij zal een teken zijn dat betwist wordt,
en zelf zult u als door een zwaard doorstoken worden.”
Tenslotte de opstandingsbloem: de narcis.
Vanwege de bloeitijd rond Pasen is de narcis voor ons een paasbloem,
die met zijn trompet de opstanding bekend maakt.
De narcis draagt de volksnamen paaslelie en paastrompet.
Op de postzegel rechts zien we narcissen voor de weggerolde
steen en rechtsboven.
Mij spreekt de blomme een tale
mij is het kruid beleefd
mij groet het altemale,
dat God geschapen heeft.
(Guido Gezelle)