( kijk ook even hier:
http://iederestapisvre.forum2go.nl/post1830.html#1830 )
Op de dertigste november van het jaar 1244 neemt het leven van Roemi een radicale wending.
Hij loopt met een groep leerlingen in de straten van Konya.
Bij een herberg staat een man op en neemt het paard van Roemi bij de teugels.
De onbekende kijkt Roemi indringend aan en vraagt:
"Wie was groter, Mohammed of Bayazid?"
Roemi wordt door die vraag zo geraakt dat hij in elkaar zakt.
De vreemdeling is Shams e-Tabriz, een zwervende derwish.
De diepte van deze vraag is zonder intieme kennis van de soefigeschiedenis moeilijk te begrijpen.
Bayazid was een extatisch soefimysticus die alle moslimregels aan zijn laars lapte. Zo wordt van hem verteld dat hij in zijn geboortedorp naar een pelgrim onderweg naar Mekka liep en zei, waarom ga je in hemelsnaam naar Mekka om daar om de Ka ‘aba te lopen, als je zeven maal om mij heen loopt heeft dat hetzelfde effect.
En ooit had hij uitgeroepen: "binnen mijn mantel is niets dan God"
In zijn aantekeningen vertelt Shams zelf wat er tijdens die ontmoeting gebeurde: "Ik stelde Roemi een vraag over Bayazid
en hij begreep onmiddellijk de diepte van de vraag die ik hem stelde,
waar de vraag vandaan kwam en waar hij heen leidde.
Ik zag dat het hem diep raakte omdat hij heel zuiver van geest was.
Ik begreep door zijn reactie zelf ook pas goed hoe belangrijk die vraag was."
Shams verklaarde later tegenover Roemi dat hij op zoek was naar iemand die zijn gezelschap kon verdragen".
Roemi en Shams worden onafscheidelijk en brengen lange dagen door in extatische mystieke communicatie.
Roemi is dan 37 jaar, Shams loopt tegen de 60.
De teksten van Shams, die in 1990 vertaald en gepubliceerd werden,
zetten het overgeleverde beeld van Shams helemaal op hun kop.
Hij was niet, zoals heel lang gedacht is, een dominante ongeletterde derwish, integendeel, hij was geschoold in de ïslamitische wet en verdiende zijn brood door onderweg kinderen les te geven in de Koran.
Als die mogelijkheid er niet was, weefde hij broekophouders en verkocht die. Hij probeerde ook als bouwvakker aan de slag te komen,
maar niemand wilde hem inhuren omdat hij er zo mager en zwak uitzag.
Als kind had hij een ongewone gevoeligheid die hem snel
van zijn omgeving vervreemde:
"Op jonge leeftijd had ik vaak geen honger en at dagenlang niets,
wanneer ik een inzicht gehad had. Mijn vader zei dan,
\kom zoon eet eens wat\.
Ik zei dan, \ik ben niet zwak,
ik ben zo sterk dat ik als een vogel door het raam kan wegvliegen.\
Wanneer ik niet at, voelde ik me om de vier dagen even zwak en lethargisch, maar dat ging snel over. Al die tijd at ik niet.
\Wat is er mis met je?\ vroeg mijn vader dan weer.
\Wanneer ga je wat eten?\
\Vandaag niet, misschien morgen of overmorgen\"zei Shams dan.
Shams over zichzelf als puber:
"Mijn vader begreep er niets van, hij werd een vreemde voor me.
Ik werd ook een vreemde in mijn eigen stad."
Hij gebruikt daarvoor het woord Gurbah.
Gurbah is een soort sleutelwoord in het soefisme .
Als je dat hoort weet je “Aha, een mysticus”.
Het betekent letterlijk “vreemdeling worden in eigen stad”.
Het wordt in veel ordes gezien als het beginpunt van mystieke ontwikkeling.
Shams verliet Tabriz en begon een studie islamitisch recht, maar het interesseert hem niet.
Hij schrijft: "Ik was voortdurend bezig met de vraag,
wat is mijn essentie, waarom ben ik hier, wat kan er van mij worden, wat zijn mijn wortels, wat doe ik nu op dit moment en wat is mijn focus?" Hij is eigenwijs en controversieel:
"Ik daag degene met wie ik omga uit.
Als degene dat accepteert, rol ik me als een bal op in zijn schoot. Vriendelijkheid is een goed ding als je met kinderen omgaat,
ze zullen je dan aardig vinden.
Maar een volwassene moet je uitdagen."
Hoewel hij later verschillende leraren had,
zag Shams zichzelf als een Ovaysi Soefi, iemand die niet door inwijding,
via een leraar tot kennis komt, maar direct door inzicht wordt ingewijd.
Onder invloed van Shams is Tabriz wist Roemi wist zijn hele bestaan uit.
Zijn gezin is vergeten, zijn leerlingen zijn van geen enkel belang meer,
hij laat al zijn verplichtingen als leraar vallen.
Hij zoekt met Shams eenzame en verlaten plaatsen op waar ze urenlange gesprekken hebben of zwijgend samen zijn.
Alles waar hij jaren over gedoceerd heeft wordt hem duidelijk
en komt in een totaal nieuw licht te staan.
Shams gelooft niet in boekenwijsheid.
Alleen ervaring telt en dan liefst met de grootst mogelijke intensiteit en oprechtheid beleefd. Roemi ervaart wat Soefi\s ‘Sahq’ noemen.
De normale gelaagdheid van je persoonlijkheid wordt verpletterd
onder de druk van inzicht.
Shams en Roemi zijn voor elkaar leraar en vriend.
In het begin van hun vriendschap bestaat daarover wat verwarring.
Shams zegt daarover in de Malaqat:
"Vanaf het eerste moment begreep ik dat ik niet zijn leraar kon zijn,
geen sterveling kan dat.
Maar, ik een discipel van hem, dat gaat ook niet, dat heb ik niet meer in me.
Ik wil me niet anders voordoen dan ik ben, ik kan dus alleen vriend zijn."
En verderop schrijft hij: "Het verbaast me hoe Roemi naar me luistert.
Ik schaam me om het te zeggen, maar hij verandert in een tweejarig kind,
in iemand die nog nooit van de Islam gehoord heeft en er alles over wil weten. Hij maakt zich totaal ondergeschikt aan mij.
Het moet duidelijk worden hoe ons leven samen kan zijn.
Is het vriendschap of is het een leraar-leerling contact?
Dat is niet wat ik wil."
Toch gaat Shams die rol voor Roemi vervullen.
Vriendschap
Vriendschap heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in de mystiek.
De chinees Tsung Mi, een tijdgenoot van Roemi,
zegt uitdrukkelijk dat alle vormen van mystieke ontwikkeling beginnen met het ontmoeten van een vriend.
Je kunt dat ook bij je jezelf nagaan.
Er is, als je geluk heb gehad, iemand in je verleden geweest
die iets in je wakker gemaakt heeft, een besef gewekt heeft dat er eerst niet was, een vriend, een familielid, een leraar?
Bij mij was dat mijn eerste soefileraar Akbar Lange,
die me op lange wandelingen meenam en me door middel van een eindeloze stroom anekdotes veel bijbracht over de soefilevenshouding.
Het Midden-Oosten kende in die tijd een intensieve vriendschapscultuur, tussen mannen onderling en ook tussen vrouwen onderling.
De scheiding tussen de sexen was veel en veel strenger dan die nu al is in islamitische landen, vriendschappen tussen mannen en vrouwen waren ondenkbaar.
Je kon als man tientallen jaren bevriend zijn met een andere man
zonder ooit diens vrouw te zien.
Vriendschappen tussen mannen waren heel hecht.
( Dat cultuurverschil is er nog steeds)
In het Perzisch (Farsi),
de taal waarin Roemi schrijf zijn er vier woorden voor vriendschap,
die ieder een andere mate van nabijheid en intimiteit aangeven:
Aashenaa--- (iemand oppervlakkig kennen),
Doost --- (een gewaardeerde vriend) ,
Rafeegh -- (je beste vriend) en
Yaar -- (degene van wie je onafscheidelijk bent).
Die vriendschapsgraden hebben weinig uitstaande met de sociale binding
die je met iemand hebt.
Ze zijn een uitdrukking van de zielsverbinding
die je voelt met iemand.
Het kan zijn, dat je echtgenoot je aashenaa is.
Daarnaast kun je ook een heel diepe platonische relatie
hebben met een Yaar.
Mystici als Roemi en Hafez gebruiken het woord Yaar
om hun verbinding met de Geliefde, met God aan te duiden.
Vriendschap
Een weg van zelfopoffering,
maar ook de weg van de krijger
niet voor kwetsbare,
makkelijk te breken,
mensen van glas.
De ziel wordt hier
getest met pure angst
zoals een korenzeef
echt van namaak scheidt
Deze weg is vol met voetafdrukken;
je zielsverwanten
zijn hier voor je geweest.
Ze zijn jouw ladder.
Gebruik ze!
(vertaling: Khidr Braakman)
De gedichten van Roemi kun je zien
als een autobiografische verslag van vriendschap.
De ontmoeting met Shams verandert Roemi volkomen,
hij ontdekt dat achter alle droge, veilige en sociaal geaccepteerde vormen
van spiritualiteit een metaspiritualiteit te vinden is
waarin je met heel veel plezier en creativiteit je relatie met God kunt vieren.
Roemi brengt nu iedere minuut van zijn bestaan
door in het gezelschap van Shams.
In alles wat je laat zien
Wordt een subtiele
levende geest zichtbaar
Het uiterlijk van Kwaadheid
met een ziel van vrede
Suiker met een bitter gezicht
Een reservoir van rationeel inzicht
Ik heb nooit eerder
zoÂ’n vreemde mengeling gezien
(vertaling: Khidr Braakman)
bron: Soefi.nl